Βαθυκλής - Αρκαδία

Λίγα πραγματολογικά στοιχεία για πράγματα, τόπους και πρόσωπα που αναφέρονται στο κεφάλαιο του Βαθυκλή:

Τα ερείπια του Ιερού τού Δία
στο Λύκαιο όρος

Το Λύκαιο όρος είναι ο τόπος που μεγάλωσε ο Βαθυκλής και η αφετηρία του ταξιδιού του. Οι θρύλοι που αναφέρονται έχουν αντληθεί από τον γεωγράφο Παυσανία (Ελλάδος Περιήγησις, Αρκαδικά). 

Τα ερείπια του Ιερού της Δέσποινας
στη Λυκόσουρα

Η Λυκόσουρα ήταν η σημαντικότερη πόλη της Αρκαδίας. Ήδη από τα αρχαία χρόνια θεωρούνταν η αρχαιότερη πόλη στην Ελλάδα – κάποιοι λένε ότι χτίστηκε γύρω στον 10ο αι. π.Χ.! Στα ανατολικά τς Ακρόπολης της Λυκόσουρας υπήρχε το ονομαστό στην αρχαιότητα Ιερό της Δέσποινας.

Ανατολικά τής Λυκόσουρας βρισκόταν η Μεγάλη Πόλις (η σημερινή Μεγαλόπολη), η οποία όμως χτίστηκε το 396 π.Χ. Η αναφορά της επομένως στην ιστορία τού Βαθυκλή είναι αναχρονισμός.

Η Νέδα είναι το μοναδικό ποτάμι με θηλυκό όνομα στην ελληνική γλώσσα! Όπως όλα τα ποτάμια στην αρχαιότητα, το κατοικούσαν νύμφες του νερού και ποτάμιες θεότητες, που συνήθως είχαν το ίδιο όνομα με το ποτάμι. Έτσι και στην ιστορία μας, η νύμφη του ποταμού αυτού είναι η Νέδα, όπως και αντίστοιχα η Αγνώ έδωσε το όνομά της σε μια πηγή του Λύκαιου όρους. Οι τρεις νύμφες: Νέδα, Αγνώ και Θεισόη (Θεισόα στη δωρική διάλεκτο της Πελοποννήσου) θεωρούνταν τροφοί τού Δία, ο οποίος, σύμφωνα με αυτή την παράδοση, γεννήθηκε στο Λύκαιο όρος.

Για το Λύκαιο όρος, τη Λυκόσουρα και το Ιερό της Δέσποινας, καθώς επίσης για τη λατρεία του Πανός στην Αρκαδία, μπορείτε να δείτε αυτό το βίντεο, μια ενδιαφέρουσα ξενάγηση από τον ισπανό ελληνιστή Pedro Olalla:

Ο Ηρακλής και ο Φόλος
σε αττική μελανόμορφη υδρία του 520 π.Χ. (Μουσείο του Λούβρου)

Ο Φόλος ήταν, μαζί με τον Χείρωνα, οι μόνοι αγαθοί και φιλόξενοι από τους Κενταύρους. Η πιο γνωστή ιστορία που σχετίζεται με τον Φόλο είναι το περιστατικό του συμποσίου στο οποίο είχε καλεσμένο τον Ηρακλή, και στο οποίο ο Φόλος έχασε τη ζωή του.

πέτασος: Ήταν ένα πλατύγυρο καπέλο, που φορούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για να προστατεύονται από τον ήλιο. Το κατασκεύααν συνήθως από δέρμα, ψάθα ή μαλλί. Συνήθως το φορούσαν γεωργοί και ταξιδιώτες. Ο ταξιδευτής θεός Ερμής θεωρούνταν ότι φορούσε έναν πέτασο, που μάλιστα συχνά απεικονιζόταν φτερωτός.

Ο Ερμής, με πέτασο και κηρύκειο,
απεικονισμένος σε ερυθρόμορφο
αγγείο του 480 π.Χ. περίπου,
από το Vulci (Μουσείο του Λούβρου)

Ρωμαϊκό μαρμάρινο άγαλμα
του 2ου αι. π.Χ.,
αντίγραφο ενός ελληνικού
αγάλματος του 5ου αι. π.Χ.,
που αναπαριστά
τον Ερμή με πέτασο,
κηρύκειο και φτερωτά πέδιλα
(Μουσείο Βατικανού).